Nouvo krontribüsyon
Bann fanm ésklavizé dann Bourbon

In lartik listorien Prosper EVE la-ékrire.

Nou trouve pa tro ransègnman po bien koze dessi bann demoun ésklavizé, sirtou po bann fanm. Nadéfoi bann ransègnman-la lé trafiké éksepré.
Bann zané i vien éspassé, mwin la-sobate dür po niabou argaingne la pièr tonbal lo famiy propriétèr lésklav Delphine lavé fé kado aèl. Èl lavé gaingne lo nom « Hélod » po son lafranshisman lané 1835. Banna la-vole la pièr-la lèrk la-fé artoune bann rèste lo poèt Charles Leconte de Lisle, po done in tonb korèk mésoman mantër lo pirate La Buse.

Auguste Logeais lavé ékrire in lépitaf po lésklavizé Cécilia la fiy Janvier. Kan èl lé mor son bann propriétér lavé rofüze mète lépitaf-la dessi sa tonbe. Lané 2021, la-fini par mète devan lantré simetièr Sin-Benoi. I fo fé tout çak i gaingne po sovgarde bann patrimoine, po niabou mète in féklèr dessi listoir bann fanm ésklavizé-la.


Bann fanm ésklavizé lé parèy bann bononm kissoi po travaïy kissoi po bann pünisyon. Zot lé parèy in lobjé po lo maitr’ konm po lo bann bononm zésklav, sirtou kan zot i marié. Dann toute lo périod lésklavaj, sirtou kan la koloni la-désside fé do-sik, zot kantité lé vréman féb par rapor bann bononm. Rantr’ bann zésklav bononm èk fanm néna toultan ralé-poussé. Bann fanm ésklavizé i profère rèste sélibatèr. Konm na pwin bonpé, zot i shoizi rèste an-ménaj pangar i abüze tro dessi zot, parsk lo bononm la për i abandone alü.
Par kont, dann mariaj zot i pé gaingne lo kou ansanm zot mari si zot i tronpe alü, parsk i di bien, lèrk in kouple i prète sèrman fidélité, çat i tronpe l’ot va gaingne koud’shabouk dessi la plasse püblik par çat lé viktim. Po pa tape son madanm dovan demoun, lo mari tronpé i profère korije aèl dan la kaz.

Par lo konkübinaj, lo fanm ésklavizé, i rofüze ète dominé par in bononm. Par lo bann kondisyon diféran, sitüasyon-la la‑rèste èk in bonpé linégalité, in bonpé la violans dan La Rényon. Forstan lésklavaj i détrui demoun, lo bann bononm ésklavizé i tire modèl dessi zot bann maitr’, po tonbe dan la violanse dessi lo plüs fèb (bann fanm èk bann zanfan), po fé lo kapor, po fé réspèkte azot.

Lire lartik-la