Nouvo kontribüsyon
Bann zésklav an-konfians èk zot maitr’ dann Bourbon 19ém sièk

In lartik listorien Albert Jauze la-ékrire.

Promié kou, i sézi aou lèrk ou antande i koze dessi la konfianse navé rantr’ bann zésklav èk zot maitr’. Alorss i fo rogarde bann doküman zarshiv. Bann bononm konm fanm navé in pouvoir total dessi zot zésklav, i rakonte po vréman dann bann doküman sérië, lo degré lantante navé rantr’ zot.
Navé plüzièr manièr diféran gaingne la konfianse innélot. I komanse depi tan-pti rantr’ lo nénène èk lo marmay. Ça i kontinié tout zot vie. Sirtou lèrk lo maitr’ i rokoné bann kalité son zésklav. Koman i sèrve alü bien, nadéfwa dessi plüzièr jénérasyon, koman i songne alü kan lü lé malade, touçala i fé raproshe innélot.

Nénène assiz dann zèrb èk 3 zanfan. Jean-Joseph Patu de Rosemont. Lané 1818.
Kolèksyon Zarshiv Départman La Rényon, inv. 26J16

Malgré i di pa po vréman, navé sürman deu-troi moun ésklavizé, serès akoz té plüs pratik, té i rèste dan la kaz lo maitr’. Mésoman, koman ça té i éspasse, kèl kantité navé, nou koné pa parsk bann doküman i di pa rien dessi ça.
La, nou büte dessi in réalité nou na pwin labitüd par rapor bann zétüd dessi lésklavaj lépok-la, la rézistanse bann zésklav, lo maronaj, touçala. Parlfète, nou koné jist la maniér lo maitr’ té i konprande bann rolasyon-la. Po konète lo santiman lésklav, nou lé oblijé majiné, èk in dégré lapëpré, i vo mié i di pa.

Lire lartik-la

L’esclavage à Bourbon (Lésklavaj dann Bourbon)
In film dokümentèr inédi

Dan lo vent Gran 20 désanm 2024, Départman La Rényon i prézante po lo püblik, promié dokümantèr istorik dessi lésklavaj dann Bourbon, promié mèm, in prodüksyon lokal i mète an-féklèr in laspé listoir fransé èk mondial i oubliye toultan.

Réalizasyon : Alexandre Boutié
Direksyon siantifik : Prosper Eve, professër émérite Lüniversité La Rényon
Gilles Gauvin, manm komité siantifik Müzé Villèle
Xavier Le Terrier, diréktër siantifik Müzé Villèle
I dure : 55 mn

Lavé bezoin plüske deu-zan po réalize dokümantèr-la. Ça néna in gran linportanse dann péizaj odioviziël koméla, kan i voi plüs léspas Karaïb akoz néna bonpé prodüksyon dessi la traite transatlantique, tandik lo gran püblik, La Rényon an-d’dan, i koné pa vréman listoir éspéssial léspas indianosséanik.
Lo film i suive in shemin istorik sèrié, apiyé dessi bonpé doküman zarshiv, épila ossi in lanaliz roshèrshé èk bann méyër léspéssialis késtion-la. Bann moyen-la i pèrmète éksplore toute léspéssifissité lésklavaj dann Losséan Indien, depi bann promié kapayé la-arivé, jiska labolisyon 1848. La rishèsse lo bann zistoir èk lo bann témoiniaj i pèrmète konprande mië langrënaj sistèm-la, épila ossi bann léritaj i rèste dan la sossiété koméla.
Konprande bann léritaj lésklavaj La Rényon, kissoi kültirel, sossial, sinonsa ékonomik, ça mèm inn rantr’ bann klé po mië trape toute zanjë idantitèr èk sossiétal koméla.

Rogarde lo film