Nouvo kontribüsyon
Lo trète dan Louèst Losséan Indien dann dézièm moitié 19èm sièk

In lartik listorien Raphaël Cheriau la-ékrire.

Lané 1881, la marine britanik la-kapaïye lo Djamila, in voilié èk lo drapo fransé, té i transporte 94 zésklav. Ça la-s’passe dann zanviron Zanzibar dessi la kote Lèst Lafrik dan Louèst Losséan Indien. Linsidan-la lé pa in pti zafèr, lü amontre koman, dann dézièm moitié 19èm sièk, la mèr lété in léspas inportan po lo trète zésklav.

Kan-mèm trète-la té i marshe bien, lété pa tro-tro konü, lo trète koté Latlantik té i anbare alü. An-konparézon èk bann zarshiv dessi Latlantik, i trouve pa bonpë doküman po Losséan Indien. La-pa ède po fé konète linportanse lo trète dan losséan-la. N’i doi kontante anou in léstimasyon an-gro. I éstime néna rantr’ 800 000 pétèt mèm deu milion fanm, bonom, zanfan lété pri dan lo trafik zésklav dessi bann kote Lafrik pandan toute lo 19èm sièk.

Konm lo voilié Djamila, lo bann voilié Zanzibar sinonça Oman, avèk inn sinonça deu voil an-triang, lé dévnü limaj lo « dèrnié trète » po bann Zeuropéin. La-oubli vitman koman, dan lo promié moitié lo sièk, bann Zeuropéin lavé lo promié plasse dann « vilin trafik-la » avan angaje azot dan lo shemin labolisyon.

Lé vré, bann puissanse kolonial européin la-bataïye po fé arète lo trafik zésklav, kan lü lété vréman for, mé-soman lü va diminüé rienk lontan apré. Lo trafik va komanse diminüé apré la guèr 14-18, lépok lo komèrs bann datte èk bann pèrl’ Larabi la-kapoté akoz la mondializasyon.

Lire lartik-la